Lugares de interese cinematográfico

Lugar de Interese Cinematográfico (LIC) é unha distinción que recoñece espazos dunha especial relevancia para o audiovisual peninsular, ben sexa polo seu valor fílmico, histórico ou simbólico. As Academias de cine e audiovisual da península son as encargadas de elixir, cunha periodicidade anual, o Lugar de Interese Cinematográfico do territorio ao que representan.

Galicia | Allariz

Asentada no val do río Arnoia, a vila conserva unha forte pegada medieval no seu casco histórico, declarado Conxunto Histórico Artístico. As súas rúas, igrexas, museos ou pontes convértena nun lugar de especial interese para producir contido de época, aínda que tamén acolleu o rodaxe de proxectos ambientados na actualidade.

En 1926 acolleu o rodaxe de “A virxe de cristal”, unha película muda dirixida por José Buchs e os irmáns Manuel e Saturio Lois Piñeiro, aínda que non sería ata 1998, cando José Luis Cuerda puxo a Allariz no mapa das localizacións cinematográficas ao convertela no plató onde se rodou “A lingua das bolboretas”.

Máis recentemente, prestou as súas localizacións aos longametraxes “Cuñados” de Toño López e “A mazá de ouro” de Jaime Chávarri, así como á serie “Lobos e cordeiros”.

Andalucía | Casco histórico de Córdoba

O casco histórico de Córdoba é unha xoia Patrimonio da Humanidade recoñecida pola UNESCO, que atesoura séculos de arquitectura e historia, e nel podemos coñecer o legado de tres culturas moi diferentes como son a musulmá, a cristiá e a xudía. Trátase dun lugar moi atractivo para as rodaxes de cine e televisión. Ademais, debido á súa situación xeográfica, atópase moi ben comunicada, non só coa comunidade autónoma á que pertence, senón tamén co resto de España.

Algunhas das obras rodadas neste emprazamento son “Fale con elas” de Pedro Almodóvar; “Carme” de Vicente Aranda; “Manolote” de Menno Meyjes; “Callas Forever” de Franco Zeffirelli e varios episodios de “Xogo de Tronos”.

Aragón | Castelo de Loarre

Construído no século XI, é unha das fortalezas románicas mellor conservadas de Europa e conserva numerosos elementos militares, relixiosos e residenciais da época. A súa condición valeulle ser plató de numerosas rodaxes cinematográficos e publicitarios. Atópase enclavado na serra de Guara e constitúe unha atalaia sen igual, con vistas que se estenden ata o val do Ebro.

Loarre acolleu rodaxes como “Valentina. Crónica do Alba” de Antonio Betancor; “O neno invisible” de Rafael Monleón; “Irati” de Paul Urkijo, as series de TVE “Miguel Servet” de José María Forqué e “O Ministerio do Tempo” de Marc Vigil e a británica “Opera Stories” que trouxo a Loarre en 1989 a Charlton Heston, o seu presentador. A rodaxe de “O reino dos ceos” de Ridley Scott constituiu un fito que revolucionou a comarca da Hoya de Huesca, coa súa estrela Orlando Bloom á fronte do reparto.

Asturias | Xixón en Volver a empezar

Volver a empezar conta a historia dun escritor galardoado co Premio Nobel que regresa do exilio á súa cidade natal, Xixón, para reencontrarse co seu pasado e coas persoas que marcaron a súa vida. Trátase dunha homenaxe persoal do seu director, José Luis Garci, ao seu pai e a unha “xeración interrompida” pola Guerra Civil Española e as súas devastadoras consecuencias. Estreada en 1982, foi a primeira película española en gañar un premio Óscar á Mellor película estranxeira.
A dirección artística da longametraxe correu a cargo do asturiano Gil Parrondo, cuxo talento e visión foron fundamentais para capturar a esencia dos escenarios asturianos, que son o corazón da película. O barrio de Cimavilla, a Estación do Norte, a praia de San Lorenzo, o estadio do Molinón ou o Güeyu Deva son algunhas das localizacións da cidade nas que se rodou a película que tamén representan a riqueza cultural e natural de Asturias.

Cataluña | Estudos Balcázar

Fundados en 1964, contaban con estudos de produción e dobraxe con cinco platós, así como equipamentos para a toma de son, salas de montaxe e de proxección.

Nestes escenarios rodáronse decenas de películas da produtora Balcázar, como “Once pares de botas” de Rovira Beleta e moitas outras producidas por outras empresas como “A pel queimada” de Josep Maria Forn; “Mañá será outro día”, de Jaime Camino; “Nocturno 29” de Pere Portabella.

O estudo de dobraxe tamén foi moi importante e acolleu o dobraxe de películas como “Espartaco e os dez gladiadores” ou “Un home chamado Cabalo”.

Máis tarde construíuse un pobo do oeste americano coñecido como Esplugas City, que serviu como escenario duns setenta filmes ao longo de nove anos, entre os que destacan “Pistoleros de Arizona”, “Unha pistola para Ringo”, “Crónica dun atraco” e “O máis fabuloso golpe do Far West”.

A derradeira película rodada foi “Chamábanlle Calamidade” (1972), durante cuxa rodaxe a aldea foi dinamitada e incendiada de verdade, facendo coincidir o final de ficción co final de Esplugas City.

Extremadura | Cáceres, Conxunto Histórico e Monumental

Distinguida como Patrimonio da Humanidade da UNESCO, destaca pola súa muralla romana, as súas construcións almohades, os pazos e as casas nobres cos seus fermosos patios do século XV e XVI e as súas prazas como a Praza de Santa María ou a Praza Maior onde se segue facendo a vida da cidade.
A cidade conta tamén cun Barrio Xudeu, integrado na Rede de Xuderías de España “Camiños de Sefarad”.

En Cáceres rodáronse series emblemáticas como “A Catedral do Mar”, “Isabel”, “A Casa do Dragón” e “Xogo de Tronos”, “Romeo e Julieta (Still Star Crossed)”, “Hernán o Home” e longametraxes como “Teresa, o Corpo de Cristo” de Ray Loriga; “A Celestina” de Gerardo Vera; “Os señores do aceiro” de Paul Verhoeven; “A lozana andaluza” de Vicente Escrivá; “Leonor” de Luis Buñuel; “O tulipán negro” de Christian Jacque ou “1492. A Conquista do Paraíso” de Ridley Scott.

Portugal | Vá-Vá

No cruce da Avenida de Roma coa Avenida de USA, no centro de Lisboa, atópase o Café/Restaurante Vá-Vá, inaugurado en 1958, deseñado polo arquitecto Eduardo Anahory e con paneis da pintora Menez. Ata a revolución de abril, foi un importante punto de encontro de pensadores e artistas, especialmente os do Novo Cinema Portugués, unidos na súa posición de resistencia política, coñecida como a «Xeración Vá-Vá». Esta xeración inclúe nomes de directores como Paulo Rocha, Fernando Lopes, Lauro António, António Cunha Telles, João César Monteiro, Pedro Bandeira Freire, Manuel Costa e Silva, António Pedro Vasconcelos, Alberto Seixas Santos, etc.

Foi por ese encontro de persoas vencellada ao cine que moitas películas tiveron como escenario a Vá-Vá, comezando polo fito histórico que foi “Verdes Anos”, de Paulo Rocha (1963) e tamén “Paisagem Sem Barcos”, de Lauro António (1984); “Vidas”, de António da Cunha Telles (1984); “Conto de Natal”, de Lauro António (1988); “Black & White”, de Daniel Blaufuks (2000), “A Morte de Carlos Gardel”, de Solveig Nordlund (2011) ata a máis recente “Onde Fica Esta Rua? Ou Sem Antes Nem Depois”, de João Pedro Rodrigues e João Rui Guerra da Mata (2022).

Valencia | Peñíscola

Peñíscola é unha cidade castellonense situada entre a serra de Irta e o mar Mediterráneo que, durante 20 anos, acolleu o Festival Internacional de Cinema de Comedia de Peñíscola. Na súa época dourada, conseguiu atraer a artistas como Charlton Heston e Bo Derek.
A súa conexión co sétimo arte comeza en 1913 coa rodaxe de “Ana Cadova” dirixida por Fructuós Gelabert, un dos pioneiros do Cine Español, pero foi a superproducción internacional “O Cid” de Anthony Mann a que internacionalizou a cidade.

Máis de 22 títulos foron filmados na localidade, algúns como “Calabuch” e “París-Tombuctú” de Berlanga. Últimamente, as series tomaron o relevo das películas, e Peñíscola foi elixida como o marco perfecto para desenvolver as historias de “O chiringuito de Pepe”, “O ministerio do tempo” e “Xogo de Tronos”.

Galicia | Aldea de Facós, A Lobeira (Ourense)

Este enclave acolleu a rodaxe dunha obra senlleira na historia da cinematografía galega, O carro e o home, que naceu da unión de dous talentos: o etnógrafo Xaquín Lorenzo Xocas e o cineasta Antonio Román. A película está fortemente influenciada polo cinema soviético e sobre todo, polo traballo de Robert J. Flaherty, pioneiro e mestre dun cine etnográfico que O carro e o home puido emular ao reunir a capacidade cinematográfica de Román co fondo coñecemento -e acceso- que Xocas tiña do asunto a tratar: a vida do carro no rural galego. A filmación tivo lugar en 1940 na aldea de Facós (Ourense) cun equipo mínimo: o propio Xocas, Antonio Román, e Carlos Serrano de Osma como asistente de Román.

O Carro e o home , xunto con Galicia de Carlos Velo, son os únicos filmes que se conservan dun conxunto de obras que na Segunda República apuntaban a un cinema galego de indubidable ambición artística e social, e que, logo da Guerra Civil, apenas preservamos máis cá memoria.

Asturias | Llanes (Asturias)

Hai máis de 50 anos que o concello de Llanes é o escenario preferido en Asturias para directores e directoras. O elevado número de películas, curtametraxes, documentais, anuncios, vídeos musicais e series de televisión rodados na localidade fixo que o Concello creara a web llanesdecine.com na que se poñen en valor os numerosos escenarios naturais do concello. O itinerario cinematográfico, que non inclúe todas as filmacións realizadas no concello, permite visitar ata 25 lugares onde se rodaron máis de 42 secuencias de 18 longametraxes, 3 series de televisión e 1 curtametraxe.
Algúns dos proxectos máis coñecidos rodados en Llanes son as series Los jinetes del alba de Vicente Aranda, La señora de Lluís María Güell, Una gloria nacional de Jaime de Armiñán ou as longametraxes Remando ao vento de Gonzalo Suárez, El orfanato de Juan Antonio Bayona, El abuelo de José Luis Garci ou Alumbramiento, de Víctor Erice.

Andalucía | Deserto de Tabernas (Almería)

Desde os anos 60, este deserto ubicado en Almería ten sido escenario de miles de rodaxes cinematográficas e publicitarias, o que o levou a ser coñecido como o Hollywood europeo. O papel desta localización resulta fundamental na historia do cine, tanto nos lexendarios western de Sergio Leone como na pegada marcada con obras tan diferentes como Indiana Jones e a última cruzada (Steven Spielberg), Lawrence de Arabia (David Lean), Conan o bárbaro (John Milius), Cleopatra, Exodus ou máis recentemente con Doutor Who, Xogo de tronos e Estraña forma de vida (Pedro Almodóvar). Unha paisaxe árida pola que pasaron algúns dos máis coñecidos intérpretes como Clint Eastwood, Sean Connery, Harrison Ford, Arnold Schwarzenegger, Sophia Loren e un longo etcétera.

Aragón | Sos del Rey Católico (Zaragoza)

Sos del Rey Católico, unha localidade declarada Conxunto Histórico Artístico e Ben de Interese Cultural, grazas ao excelente estado de conservación do seu casco histórico medieval, foi a localización escollida por Berlanga para a rodaxe do filme La Vaquilla. O equipo do filme pasou o verán de 1985 en Sos rodando a película máis cara da historia do cine español ata o aquel momento. Estaba escrita polo propio director e Rafael Azcona e tratábase dun proxecto longamente ansiado polos seus creadores, que viñan loitando coa censura oficial desde os anos 60.

Os virtuosos planos secuencia, marca da casa do seu director, e as ambiciosas escenas cheas de figuración foron posibles grazas ao apoio e traballo de todos os habitantes da localidade e aos espectaculares decorados situados no alto da peña Feliciana, coroada pola impoñente torre da homenaxe do seu castelo do século XII.

Cataluña | Colexiata de Sant Vicenç de Cardona (Barcelona)

A Colexiata de Sant Vicenç de Cardona forma parte do maxestoso conxunto monumental do castelo de Cardona, considerado unha das fortalezas medievais máis importantes de Cataluña. O edificio da colexiata data de mediados do século XI e é un dos exemplos máis emblemáticos da arquitectura románica catalá. Cunha ubicación privilexiada no alto dun outeiro, ofrece unha vista panorámica única da comarca do Bages.

A Colexiata foi a localización de numerosos filmes, como Chimes at Midnight de Orson Welles, L’Arciere di fuoco de Giorgio Ferroni, La Spada Normanna de Roberto Mauri, La Cripta de Cayetano del Real, Las derniers jours du monde de Arnaud Larrieu e Jean-Marie Larrieu, Love Me Not de Lluís Miñarro ou La catedral del mar de Jordi Frades.

Extremadura | Guadalupe e o Xeoparque de Villuerca-Ibores-Jara (Cáceres)

Guadalupe é un concello situado na provincia de Cáceres dentro do Xeoparque Mundial da Unesco Villuercas, Ibores, Jara. Un conxunto de interese cinematográfico polo seu patrimonio natural e polo conxunto do Real Mosteiro de Guadalupe, tamén declarado pola Unesco como Patrimonio da Humanidade.

O Real Mosteiro de Guadalupe, construído no século XIV, posúe un gran valor polos seus interiores e exteriores. Do mesmo xeito, o concello de Guadalupe tamén ten un gran interese en coidar e preservar a identidade das súas rúas. O Xeoparque Mundial da Unesco Villuercas-Ibores-Jara, onde está enclavado o mosteiro e o concello de Guadalupe, constitúen unha paisaxe única de interese cinematográfico.

Portugal | Tobis Portuguesa (Lisboa)

Nas súas instalacións da Quinta das Conchas, en Lisboa, foi creado o primeiro estudio de cine sonoro en Portugal o 3 de xuño de 1932 e alí foron producidas algunhas das máis emblemáticas películas portuguesas das décadas dos 30, 40 e 50 do século XX, con actores inesquecibles como António Silva, Vasco Santana, Ribeirinho ou Beatriz Costa, sendo de salientar, por orde cronolóxica, as seguintes películas producidas pola Tobis cuxos dereitos son propiedade súa (o chamado Catálogo Tobis): “A Canção de Lisboa” (1933) de Cottinelli Telmo; “As Pupilas do Senhor Reitor” (1935), “Varanda dos Rouxinóis” (1939) e “Ala-Arriba” (1942), de Leitão de Barros; “João Ratão” (1940) de Jorge Brum do Canto; “O Costa do Castelo” (1943), “A Menina da Rádio” (1944), “O Leão da Estrela” (1945) e “O Grande Elias” (1950), todos de Artur Duarte, así como “Benilde ou a Virxe-Nai” (1970) de Manoel de Oliveira. A última película producida pola Tobis foi “A Crónica dos Bons Malandros” (1984), dirixida por Fernando Lopes.
O conxunto de instalacións da Tobis seguiu o deseño do Arquitecto Jacinto Bettencourt para o edificio do laboratorio, así como o dos servizos administrativos e o revelado das películas cinematográficas, e o deseño do Arquitecto Jorge Segurado para o estudio de gravación. Hoxe en día, estas instalacións son a sede do ICA – Instituto Portugués de Cinema e Audiovisual.

Valencia | L´Albufera (Valencia)

L’ Albufera é unha lagoa de auga doce situada a poucos quilómetros ao sur da cidade de Valencia. Trátase dun lugar naturalmente fermoso e valioso desde o punto de vista ecolóxico, declarado Parque Natural para protexer a súa rica biodiversidade.

O espazo posúe escenarios naturais, variedade de localizacións, accesibilidade, ao tempo que resulta unha atracción turística. Algúns dos filmes rodados neste extraordinario lugar Algunos de los títulos de películas rodadas en este extraordinario lugar son: Vivir dos Veces, da directora María Ripoll; El Lodo dirixido por Iñaki López Arrieta; El Embarcadero do creador Álex Pina e El Desentierro de Nacho Ruipérez.